กรดอะมิโน
กรดอะมิโน คือ หน่วยย่อยของโปรตีน ซึ่งโปรตีนในร่างกายจะประกอบไปด้วย กรดอะมิโน 20 ชนิด แบ่งได้เป็น 2 พวก คือ กรดอะมิโนไม่จำเป็น 12 ชนิด กรดอะมิโนจำเป็น (ที่ร่างกายสังเคราะห์เองไม่ได้)8 ชนิด เมื่อเรารับทานโปรตีนเข้าไปร่างกายจะย่อยโปรตีนเหล่านั้นให้เป็นกรดอะมิโน ก่อนที่จะดูดซึมเข้าสู่กระแสเลือดและนำไปใช้ประโยชน์ แต่หากกรดอะมิโนมีมากเกินไป ร่างกายก็จะขับออกมาทางเหงื่อหรือปัสสาวะจนหมด ด้วยเหตุนี้ร่างกายของเราจึงจำเป็นต้องได้รับโปรตีนที่มีคุณภาพสูงเพื่อเปลี่ยนเป็นกรดอะมิโนที่จำเป็นอยู่ตลอดเวลา กรดอะมิโนยังเป็นหน่วยโครงสร้าง (building block) ที่เล็กที่สุดของโปรตีนโครงสร้างทางเคมีของกรดอะมิโน ประกอบด้วย 4 ส่วนคือ หมู่คาร์บอกซิล (-COOH) หมู่อะมิโน (-NH2) หมู่อาร์ (R) หรือหมู่โซ่ข้างและไฮโดรเจนอะตอม (H) โดยที่หมู่คาร์บอกซิลจะแสดงความเป็นกรด หมู่อะมิโนจะแสดงความเป็นด่างและหมู่อาร์จะแสดงถึงความแตกต่างกันของกรดอะมิโนแต่ละชนิด หมู่ต่าง ๆ เหล่านี้จะเกาะอยู่ที่แขนของคาร์บอน (C) อะตอมเดียวกัน เรียกคาร์บอนศูนย์กลางนั้นว่า แอลฟาคาร์บอนอะตอม (a - carbon atom) ดังรูปที่ 1

รูปที่ 1 โครงสร้างทางเคมีของกรดอะมิโน
ดังนั้นกรดอะมิโนทุกชนิดที่เป็นองค์ประกอบของโปรตีน จึงเป็นกรดอะมิโนชนิดแอลฟา (a- amino acid) หรือเรียกว่า "แอลฟาอะมิโน"
โดยทั่วไปกรดอะมิโนที่เป็นส่วนประกอบของโปรตีนมีทั้งหมด 20 ชนิด และทุกชนิดเป็นกรดอะมิโนชนิดแอลฟา การเกาะกันที่หมู่ต่าง ๆ ของ a-carbon atom ทำให้กรดอะมิโนชนิดแอลฟาเกิดสเตอริโอไอโซเมอร์ แบบที่เป็นกระจกเงาหรืออีแนนนิโอเมอร์ ได้กรดอะมิโน 2 ชนิด คือ กรดอะมิโนชนิดดี (D-amino acid ) และกรดอะมิโนชนิดแอล (L-amino acid ) กรดอะมิโนทั้งสองชนิดพบได้ในธรรมชาติ โดยที่ L-amino acid พบมากที่สุดในธรรมชาติ และเป็นองค์ประกอบของโครงสร้างโปรตีน ส่วน D-amino acid พบได้น้อยโดยพบว่า เป็นส่วนประกอบของผนังเซลล์แบคทีเรีย ดังรูปที่ 2

รูปที่ 2 แสดงโครงสร้างของ กรดอะมิโนชนิดดีและกรดอะมิโนชนิดแอล
สรุป กรดอะมิโนในธรรมชาติมีมากกว่า 300 ชนิด แต่ที่พบบ่อยในสิ่งมีชีวิตมีทั้งหมด 20 ชนิด ทุกชนิดเป็นกรดอะมิโนชนิดแอลฟา เนื่องจากมีแอลฟาคาร์บอนอะตอมที่เป็นคาร์บอนศูนย์กลางของกรดอะมิโนทุกชนิด (ยกเว้นไกลซีน) มีหมู่คาร์บอกซิล หมู่อะมิโน หมู่อาร์และไฮโดรเจนมาเกาะทั้ง 4 แขน ของคาร์บอนอะตอมกลางแตกต่างกัน จึงทำให้แอลฟาคาร์บอนอะตอมเป็นคาร์บอนที่ไม่สมมาตร (asymmetric carbon atom) เกิดไอโซเมอร์ได้กรดอะมิโนชนิดแอลฟา 2 ชนิด คือ ชนิดD และชนิด L โดยที่ กรดอะมิโนชนิด L จะพบมากที่สุดในธรรมชาติและเป็นส่วนประกอบในโครงสร้างของโปรตีน
ขอบคุณที่มา
http://science.srru.ac.th/org/sci-elearning/courseonline/4022503/chapter5-amino1.htm
http://campus.sanook.com/928822/กรดอะมิโน-คือ/
|