<< Go Back

ฟอสโฟลิพิด (phospholipid) เป็นลิพิดที่ประกอบด้วยหมู่ฟอสเฟตเอสเทอร์ สารพวกนี้พบเป็นส่วนประกอบของเยื่อหุ้มเซลล์ (cell membrane) ซึ่งทำหน้าที่เลือกให้สารบางชนิดผ่านเข้าไปภายในเซลล์ได้ พบมากในส่วนสมองและเส้นประสาท

ฟอสโฟลิพิด 1 โมเลกุล เกิดจากการรวมตัวของกลีเซอรอล 1 โมเลกุล กรดไขมัน 2 โมเลกุล และหมู่ฟอสเฟตอีก 1 หมู่   สูตรทั่วไปของฟอสโฟลิพิดเป็นดังนี้

 


สูตรทั่วไปของฟอสโฟลิพิด
                                                                        X  คือส่วนที่มีขั้ว
                                                                        R1 , R2 คือส่วนที่เป็นไฮโดรคาร์บอน


คำอธิบาย: http://www.promma.ac.th/main/chemistry/boonrawd_site/images/P-lipid.gif
คำอธิบาย: http://www.promma.ac.th/main/chemistry/boonrawd_site/images/phospholipid.gifคำอธิบาย: http://www.promma.ac.th/main/chemistry/boonrawd_site/images/untitled.jpg

เมื่อฟอสโฟลิพิดอยู่ในน้ำหรือในสารละลายที่มีน้ำเป็นตัวทำละลาย อาจเกิดเป็นโครงสร้าง 2 ชั้น โดยมีส่วนที่เป็นไฮโดรคาร์บอนหันเข้าหากัน และส่วนที่มีขั้วหันเข้าหาโมเลกุลของน้ำ ถ้าฟอสโฟลิพิดมีโมเลกุลขนาดใหญ่ โครงสร้าง 2 ชั้นสามารถเชื่อมต่อกันเป็นวง

 

 

โครงสร้าง 2 ชั้นของฟอสโฟลิพิด

โครงสร้าง 2 ชั้นสามารถเชื่อมต่อเป็นวง

 

คำอธิบาย: http://www.promma.ac.th/main/chemistry/boonrawd_site/images/bilayer2.gif

คำอธิบาย: http://www.promma.ac.th/main/chemistry/boonrawd_site/images/bilayer.jpg

ที่มาของภาพ http://www.promma.ac.th/main/chemistry/boonrawd_site/phospholipid.htm

ฟอสโฟลิพิดแบ่งเป็น 2 ประเภท คือฟอลโฟกลีเซอไรด์ และสฟิงโกลิพิด ตัวอย่างของฟอสโฟลิพิด เช่น เลซิติน (lecithin) พบมากในเนื้อเยื่อของคนและสัตว์ เลซิตินทำหน้าที่เป็นตัวทำละลายคอเลสเทอรอล  ไตรกลีเซอไรด์ และไขมันที่อยู่ในหลอดเลือดให้แตกตัวเป็นอนุภาคเล็ก ๆ เป็นเนื้อเดียวกับเลือด เป็นการช่วยป้องกันไม่ให้ไขมันไปเกาะที่ผนังหลอดเลือด

อาหารที่มีเลซิตินสูง ได้แก่ ตับ เนื้อวัว ไข่ เนยแข็ง ถั่วเหลือง ข้าวโพด ข้าวโอต ข้าวสาลี  ซึ่งปกติร่างกายสามารถสร้างเลซิตินได้เอง

 

<< Go Back