วัฒนธรรมการใช้ภาษาไทย

    ความหมายและขอบเขตของการใช้ภาษา

การใช้ภาษา หมายถึง การติดต่อสื่อความหมายในสังคมให้เป็นที่เข้าใจกันด้วยการฟังผู้อื่นพูดบ้าง ให้ผู้อื่นฟังบ้าง อ่านสิ่งที่ผู้อื่นเขียน และเขียนบางสิ่งบางอย่างให้ผู้อื่นอ่านบ้าง นอกจากจะติดต่อกับบุคคลในสมัยเดียวกันแล้ว อาจติดต่อกับคนในอดีตหรืออนาคตได้ การติดต่อกับคนในอดีตคือ อ่านข้อความหรือเรื่องราวที่มีผู้เขียนไว้ในหนังสือ เอกสาร หลักฐานในสมัยต่าง ๆ ก็ทำให้มีโอกาสได้รับทราบ เข้าใจในความคิดของบุคคลนั้น ๆ แม้ว่าเขาจะล่วงลับไปแล้วก็ตาม ส่วนการติดต่อกับบุคคลในอนาคตนั้น คือ ติดต่อด้วยการเขียนหนังสือไว้ให้ชนรุ่นหลังอ่าน หรือบันทึกเสียงพูดไว้ให้ชนรุ่นหลังฟัง

วัฒนธรรมในการใช้ภาษา

      ๑. การใช้ภาษาให้ถูกวัฒนธรรม

เมื่อได้มีการให้ความหมายของคำวัฒนธรรมไว้ว่า "คือ ลักษณะที่แสดงถึงความเจริญงอกงาม ความเป็นระเบียบเรียบร้อย ความกลมเกลียวก้าวหน้าของชนในชาติ และศีลธรรมอันดีของประชาชน" การใช้ภาษาให้ถูกหลักวัฒนธรรมน่าจะเป็นไปในความสอดคลัองกับความหมายดังกล่าว

พระยาอนุมานราชธน ให้ข้อคิดไว้ว่า "การใช้ภาษาไม่ถูกตามแบบแผนของภาษาไทยหรือพูดจาสามหาวนั้น เป็นการผิดวัฒนธรรม" การใช้ภาษาให้ถูกวัฒนธรรมจึงน่าจะมีลักษณะดังนี้

        ๑. ใช้ถูกตามแบบแผนของภาษาไทย
        ๒. ใช้คำสุภาพ หลีกเลี่ยงคำหยาบคาย หรือหยาบโลน
        ๓. ใช้คำพูดที่สื่อความหมายแจ่มแจ้ง ไม่กำกวม
        ๔. ใช้ภาษาที่ช่วยให้เกิดความเข้าใจดีระหว่างกัน ก่อให้เกิดความร่วมมือร่วมใจในหมู่คณะ
        ๕. ใช้ภาษาที่เป็นสิริมงคล ในพิธีการต่าง ๆ
        ๖. ใช้ภาษาที่ไพเราะ ชวนให้เพลิดเพลินเจริญใจ
        ๗. ใช้ภาษาที่เป็นคติเตือนใจ
        ๘. ใช้ภาษาให้ถูกกาลเทศะ และเหมาะกับฐานะของบุคคล

     ๒. วัฒนธรรมที่แทรกหรือสัมพันธ์อยู่กับการใช้ภาษา

การใช้ภาษาในชีวิตประจำวัน เห็นได้ว่ามีเรื่องของวัฒนธรรมแทรกอยู่ด้วยเสมอ เช่น เมื่อมีการกล่าวถึงสิ่งต่อไปนี้

- คติธรรม สำนวน ภาษิต สุภาษิต ทัั้งในร้อยแก้ว ร้อยกรอง ในภาษาพูดและภาษาเขียน
- ความเชื่อต่าง ๆ ของชาวบ้านที่แทรกอยู่ในนิทาน เรื่องเล่า
- ขนบธรรมเนียมประเพณีที่ปฏิบัติอยู่ในท้องถิ่นต่าง ๆ
- โบราณสถาน โบราณวัตถุ ที่เป็นหลักฐานทางวัฒนธรรม
- ศิลปหัตถกรรม แต่ละยุคแต่ละสมัย
- เพลงพื้นเมือง นิทาน การละเล่น คำทายต่าง ๆ ที่รวมเรียกว่า คติชาวบ้าน หรือคติชนวิทยา

จุดมุ่งหมายในการใช้ภาษาตามแนววัฒนธรรม

      ๑.  เพื่อสื่อสาร
      ๒. เพื่อสั่งสอน
      ๓. เพื่อสร้างสรรค์

https://sites.google.com/site/kaewsarphadnuk/kar-chi-phasa